• Surina Baag en de lange traditie
Hoe het kunstenaarschap wordt doorgeven van kunstenaar op kunstenaar
—Esther Schreuder
Een werk van Surina Baag in haar atelier in Amsterdam
Maar, door de tijd en de persoon, toch elke keer weer totaal anders uitpakt Tot deze conclusie kwam ik na een bezoek aan het atelier van Surina Baag. Ze blijkt in een directe lijn te staan van kunstenaars waar ik allemaal in meer of mindere mate onderzoek naar heb gedaan.
Eigenlijk was ik om een heel andere reden bij Surina op bezoek.
Circa een jaar geleden is een concept ontstaan om iets te gaan doen met kinderen van kunstenaars. In de Amsterdamse eens per maand vrijdagmiddag borrel, waar ik deel van uitmaak, bleken er namelijk drie te zitten. De gekste ideeën kwamen langs voor een eventuele tentoonstelling. Alleen waar? Dat bleek een probleem.
Nu, een jaar verder, is het tentoonstellingsplan, voorlopig, in de ijskast terecht gekomen. We gaan iets anders doen. Hierover later meer.
Surina Baag, dochter van de in Suriname bekende schilder Armand Baag, gaat deel uitmaken van plan, en hiervoor bezocht ik haar.
Surina heeft het stokje van haar vader overgenomen, ze besloot, niet zo lang geleden, kunstenaar te worden. Haar werk is opvallend en, voor Nederland, ongewoon surrealistisch en barok. Hier een aantal voorbeelden die in haar atelier hangen.
Haar werk is daarnaast te zien in Go Gallery op de Prinsengracht 64 in Amsterdam. Nieuwsgierig geworden ben ik daar gisteren gaan kijken.
Haar vader heeft haar de eerste kneepjes van het vak geleerd om tot een interessant beeld te komen. Daarna volgde ze grafisch onderwijs en verdiepte ze zich via opleidingen in fotografie. Van haar vader heeft ze onmiskenbaar de erotische lading, het surrealisme en de caraibische kleuren en thema’s overgenomen. Toch lijkt haar werk helemaal niet op zijn werk.
De al jong zeer getalenteerde Armand Baag kreeg in Suriname les van Nola Hatterman. De Amsterdamse kunstenares Nola Hatterman was op 53 jarige leeftijd naar dat land geëmigreerd en richtte er het Nola Hatterman instituut op. Ze ging er les even aan de kinderen van Paramaribo. Baag bleek, als jong jongetje, zoveel talent te hebben dat hij niet hoefde te betalen voor zijn lessen. Zijn ouders hadden er de middelen niet voor. Hij werd haar protegé en leerde van haar het kunstenaarsvak. Op zijn achttiende vertrok hij uit Suriname om in Amsterdam verder te gaan werken en er te gaan wonen. Zijn werk is niet vaak in Nederland te zien geweest, maar voor wie nieuwsgierig is geworden: er is interessante film over hem gemaakt door Felix de Rooy. zie onderaan voor youtube verwijzing
Bij sommige werken van Baag kun je zien dat Nola zijn lerares is geweest, vooral bij zijn politiek werk, maar de meeste werken zijn losgekomen van Hattermans invloed.
Jaren voordat Hatterman’s naar Suriname vertrok heeft zij in Nederland privéles gekregen van Harmen Meurs. Deze Nieuw Zakelijke en expressionistische kunstenaar legde zich onder andere toe op het naakt, op politieke werken en op verbeeldingen van ‘de kleine man’. Soms in grove streken en met warme kleuren, soms strak, gedetailleerd en met dubbele bodems. Allemaal onderwerpen en stijlen die Hatterman van hem heeft overgenomen. Daarnaast ging zij zich specialiseren in het verbeelden van zwarte mensen. Eigenlijk wilde ze zelf zwart zijn.
Het werk van Nola Hatterman, is momenteel te zien in het Stedelijk Museum van Amsterdam en recent kocht ook het Museum van Arnhem een mooi werk van haar aan.
Op het terras, Nola Hatterman Stedelijk Museum Amsterdam
Jazz, Nola Hatterman Museum Arnhem
Harmen Meurs heeft ook verschillende werken gemaakt waarop zwarte mensen centraal staan, het was de mode in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw. Maar het is nooit een hoofdonderwerp van hem geworden.
Harmen Meurs De ontmoeting 1937
Harmen Meurs De ontmoeting 1937
Van Meurs zullen de komende zomer (2015) waarschijnlijk werken te zien zijn op een tentoonstelling die nu in de maak is. Daarbij mogelijk zijn Naakt bij bad en de serie die hij maakte van de danseres Gertrud Leistikov.
Meurs kreeg in zijn jeugd privéles van Louis Raedemaekers. De kunstenaar die wereldberoemd werd, buiten Nederland, met zijn politieke werken in, De Telegraaf. Hierover schreef ik een paar weken geleden ook al.
Kortom: Surina Baag staat op de schouders van een kleurrijke rij kunstenaarsvoorgangers, die in hun ‘eigen’ tijd soms grote indruk hebben gemaakt. Rode draad en een belangrijke drijfveer lijkt bij allemaal erotiek en sensualiteit te zijn. Ze sublimeren hun angsten, driften en seksualiteit naar een ‘aanvaardbaar’ kunst object.
Sigmond Freud, die het begrip sublimeren als eerste gebruikte, werd in de tijd van Raemaekers.beroemd met zijn psychoanalytische ‘theorie’ .
Dat wil natuurlijk niet zeggen dat kunstenaars dit hiervoor niet ook al deden.
All photos on this site are not intended for any commercial purpose. I have tried to trace all the rules and rights of all images. As far as I know, these images can be used in this way. If you ar a copyright holder and would like a piece of your work removed or the creditline changed then please do not hesitate to contact me.